ખીજડિયા રામસર સાઇટ

India has added two wetlands to the List of Wetlands of International Importance, on the occasion of World Wetlands Day. Khijadia Wildlife Sanctuary (“Ramsar Site” no. 2464), a freshwater wetland near the coast of the Gulf of Kutch in Gujarat State, was formed following the creation of a bund (dike) in 1920 to protect farmland from saltwater ingress. As one of the important waterbird habitats in North-West India, the Site provides breeding, feeding and roosting grounds for a wide range of resident aquatic and also land-based birds. It provides habitat for over 310 bird species, including 125 waterbirds; over 165,000 individual waterbirds have been counted. These include the endangered Pallas’s fish-eagle (Haliaeetus leucoryphus) and Indian skimmer (Rynchops albicollis), and the vulnerable common pochard (Aythya ferina). The Site also regularly supports more than 1% of the south and south-west Asian population of Dalmatian pelican (Pelecanus crispus), more than 2% of greylag goose (Anser anser) and more than 20% of common crane (Grus grus). More than 180 plant species are present, including the critically endangered Indian bdellium-tree (Commiphora wightii). The Site contributes to the maintenance of hydrological regimes, erosion protection and nutrient cycling. It is used for recreation and tourism, and scientific and educational activities. bakhira_wildlife_sanctuary.jpg Bakhira Wildlife Sanctuary, Netta rufina Bakhira Wildlife Sanctuary (Site no. 2465), a freshwater marsh in the Sant Kabir Nagar district, is the largest natural floodplain wetland of eastern Uttar Pradesh. The Sanctuary was established in 1980 and is protected under the Wildlife Protection Act (1972); an “eco-sensitive zone” extends up to a kilometre around its boundary. The wetland is internationally important for its birdlife as it supports over 80 species. It provides a wintering ground for over 25 species which migrate on the Central Asian Flyway, some of which are threatened or near-threatened such as the endangered Egyptian vulture (Neophron percnopterus), the vulnerable greater spotted eagle (Aquila clanga), common pochard (Aythya ferina) and swamp francolin (Francolinus gularis), and the near-threatened oriental darter (Anhinga melanogaster) and woolly-necked stork (Ciconia episcopus). The wetland also supports 119 plant species and 45 species of fish: it is home to the vulnerable European carp (Cyprinus carpio) and the catfish Wallago attu, and the near-threatened Gangetic ailia (Ailia coila) and silver carp (Hypophthalmichthys molitrix). The Site is also used for recreation and tourism and contributes to food supply and nutrient cycling. વિશ્વ વેટલેન્ડ ડે નિમિત્તે ભારતે આંતરરાષ્ટ્રીય મહત્વના વેટલેન્ડ્સની યાદીમાં બે વેટલેન્ડ ઉમેર્યા છે. ખીજડિયા વન્યજીવ અભયારણ્ય (“રામસર સાઇટ” નં. 2464), ગુજરાત રાજ્યમાં કચ્છના અખાતના કિનારે આવેલ મીઠા પાણીની ભીની જમીન, 1920માં ખારા પાણીના પ્રવેશથી ખેતીની જમીનને બચાવવા માટે બંધ (ડાઇક) બનાવ્યા બાદ બનાવવામાં આવી હતી. ઉત્તર-પશ્ચિમ ભારતમાં એક મહત્વપૂર્ણ વોટરબર્ડ વસવાટ તરીકે, આ સાઇટ વિશાળ શ્રેણીના રહેવાસી જળચર અને જમીન-આધારિત પક્ષીઓ માટે સંવર્ધન, ખોરાક અને રોસ્ટિંગ ગ્રાઉન્ડ્સ પ્રદાન કરે છે. તે 125 વોટરબર્ડ સહિત 310 થી વધુ પક્ષીઓની પ્રજાતિઓ માટે રહેઠાણ પૂરું પાડે છે; 165,000 વ્યક્તિગત વોટરબર્ડની ગણતરી કરવામાં આવી છે. આમાં લુપ્તપ્રાય પલાસના માછલી-ગરુડ (હેલીયેટસ લ્યુકોરીફસ) અને ભારતીય સ્કિમર (રાયન્કોપ્સ આલ્બીકોલીસ), અને સંવેદનશીલ સામાન્ય પોચાર્ડ (એથ્યા ફેરીના)નો સમાવેશ થાય છે. આ સાઇટ નિયમિતપણે ડેલમેટિયન પેલિકન (પેલેકેનસ ક્રિસ્પસ) ની દક્ષિણ અને દક્ષિણ-પશ્ચિમ એશિયાઈ વસ્તીના 1% થી વધુ, ગ્રેલેગ હંસના 2% કરતા વધુ (એન્સર એન્સર) અને 20% થી વધુ સામાન્ય ક્રેન (ગ્રસ ગ્રસ) ને નિયમિતપણે સમર્થન આપે છે. 180 થી વધુ છોડની પ્રજાતિઓ હાજર છે, જેમાં ગંભીર રીતે જોખમમાં મુકાયેલા ભારતીય બડેલિયમ-ટ્રી (કોમ્મીફોરા વિટી)નો સમાવેશ થાય છે. આ સાઇટ હાઇડ્રોલોજિકલ શાસનની જાળવણી, ધોવાણ સંરક્ષણ અને પોષક સાયકલિંગમાં ફાળો આપે છે. તેનો ઉપયોગ મનોરંજન અને પર્યટન અને વૈજ્ઞાનિક અને શૈક્ષણિક પ્રવૃત્તિઓ માટે થાય છે. bakhira_wildlife_sanctuary.jpg બખીરા વન્યજીવ અભયારણ્ય, નેટ્ટા રુફિના બખિરા વન્યજીવ અભયારણ્ય (સાઇટ નં. 2465), સંત કબીર નગર જિલ્લામાં તાજા પાણીનું માર્શ, પૂર્વી ઉત્તર પ્રદેશનું સૌથી મોટું કુદરતી પૂરનું મેદાન છે. અભયારણ્યની સ્થાપના 1980 માં કરવામાં આવી હતી અને તે વન્યજીવ સંરક્ષણ અધિનિયમ (1972) હેઠળ સુરક્ષિત છે; "ઇકો-સેન્સિટિવ ઝોન" તેની સીમાની આસપાસ એક કિલોમીટર સુધી વિસ્તરે છે. વેટલેન્ડ તેના પક્ષીજીવન માટે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે 80 થી વધુ પ્રજાતિઓને સમર્થન આપે છે. તે મધ્ય એશિયન ફ્લાયવે પર સ્થળાંતર કરતી 25 થી વધુ પ્રજાતિઓ માટે શિયાળાનું મેદાન પૂરું પાડે છે, જેમાંથી કેટલીક જોખમમાં છે અથવા નજીકના જોખમમાં છે જેમ કે લુપ્તપ્રાય ઇજિપ્તીયન ગીધ (નિયોફ્રોન પર્ક્નોપ્ટેરસ), સંવેદનશીલ મોટા સ્પોટેડ ગરુડ (એક્વિલા ક્લેંગા), સામાન્ય પોચાર્ડ ( અયથ્યા ફેરીના) અને સ્વેમ્પ ફ્રેન્કોલિન (ફ્રેન્કોલીનસ ગુલારિસ), અને નજીકના જોખમી ઓરિએન્ટલ ડાર્ટર (એન્હિંગા મેલાનોગાસ્ટર) અને ઊની-ગરદનવાળા સ્ટોર્ક (સિકોનિયા એપિસ્કોપસ) વેટલેન્ડ 119 છોડની પ્રજાતિઓ અને માછલીઓની 45 પ્રજાતિઓને પણ સમર્થન આપે છે: તે સંવેદનશીલ યુરોપીયન કાર્પ (સાયપ્રિનસ કાર્પિયો) અને કેટફિશ વાલાગો એટુ અને નજીકના જોખમી ગંગેટિક એલિયા (આઈલિયા કોઇલા) અને સિલ્વર કાર્પ (હાયપોફ્થાલ્મિથિસ મોલિટ્રિક્સ)નું ઘર છે. આ સાઇટનો ઉપયોગ મનોરંજન અને પર્યટન માટે પણ થાય છે અને ખોરાક પુરવઠા અને પોષક સાયકલિંગમાં ફાળો આપે છે. જળપ્લાવિત વિસ્તારોના સંરક્ષણ માટે ગુજરાત સરકારના સંનિષ્ઠ પ્રયાસોના કારણે રાજ્યમાં 4 રામસર સાઇટ્સ સહિત પ્રવાસી પક્ષીઓના સ્વર્ગ સમાન પ્રાકૃતિક સૌંદર્ય ધરાવતા અનેક સમૃદ્ધ જળપ્લાવિત વિસ્તારોનો વિકાસ થયેલ છે. આજના #WorldWetlandsDay ના અવસરે જળપ્લાવિત વિસ્તારોના મહત્વ બાબતે જાગૃત થઈએ.

સામાન્ય જ્ઞાન

વ ❇️સામાન્ય જ્ઞાન ની વિગતો❇️ *વિષય* - સામાજીક વિજ્ઞાન ધોરણ - 6 થી 8 પાઠ્યપુસ્તક આધારિત #GCERT #NCERT 1⃣.પૃથ્વી ના 7 ખંડ અને 4 મહાસાગર. ➡️ પૃથ્વી નો 29 % ભાગ જમીન દ્વારા રોકાયેલ છે, બાકી ના 71 % ભાગ માં પાણી છે.આ જમીન નો ભાગ 7 સ્વરૂપે છે, અને પાણી નો ભાગ 4 મહાસાગર સ્વરૂપે છે. 1.વિશ્વ ના 7 ખંડો ના નામ. (વિસ્તાર ની દ્રષ્ટિએ) એશિયા આફ્રિકા ઉત્તર અમેરિકા દક્ષિણ અમેરિકા એન્ટાકર્ટિકા યુરોપ ઓસ્ટ્રેલિયા. 2. વિશ્વ ના ચાર મહાસાગર. ( જળ જથ્થા ની દ્રષ્ટિએ) પેસિફિક મહાસાગર (પ્રશાંત મહાસાગર) એટલેન્ટિક મહાસાગર હિંદ મહાસાગર આર્કટિક મહાસાગર 2⃣.શબ્દ સમજૂતીઓ 1. આર્કટિક - આ ચોથા નમ્બર નો મહાસાગર છે, અને ઉત્તર ધ્રુવ પણ છે. 2.એન્ટાકર્ટિકા - આ વિસ્તાર ની દ્રષ્ટિએ 5 માં નંબર નો ખંડ છે, અને વસ્તી ની દ્રષ્ટિ 7 મો (અંતિમ) ખંડ છે.આ દક્ષિણ ધ્રુવ પણ છે. 3. એટલેન્ટિક - આ બીજા નમ્બર નો મહાસાગર છે. 3⃣. અક્ષાંશ - રેખાંશ (Latitude- Longitude) 1. અક્ષાંશ - પૃથ્વી પર દોરેલી આડી કાલ્પનિક રેખા ને અક્ષાંશ કહેવાય. જે 181 છે. સૌથી મોટો અક્ષાંશ એ વિષુવૃત છે, જે પૃથ્વી ની એકદમ વચ્ચે થી નીકળી ને પૃથ્વી ના બે સરખા ભાગ કરે છે. ઉપલા ભાગ ને ઉત્તર ગોળાર્ધ કહેવાય ,નીચલા ભાગ ને દક્ષિણ ગોળાર્ધ કહેવાય. ભારત એ ઉત્તર ગોળાર્ધ માં આવેલ દેશ છે. 2. રેખાંશ પૃથ્વી પર દોરેલી ઉભી કાલ્પનિક રેખા ને રેખાંશ કહેવાય ,જે 360 છે. 4⃣.પૃથ્વી ના ભાગ. 1. તાપમાન ને આધારે - 3 કટીબંધ 1.ઉષ્ણ કટીબંધ - અહીં સૂર્યના કિરણો એકદમ સીધા પડે માટે ખૂબ ગરમી હોય. તાપમાન ઊંચું હોય. વિષુવૃત ની આસપાસ નો વિસ્તાર ઉષ્ણ કટીબંધ માં આવે. 2. સમસિતોષણ કટીબંધ - અહીં, સૂર્ય ના કિરણો ત્રાંસા પડે જેથી તાપમાન મધ્યમ રહે. ભારત દેશ ઉત્તર સમ સિતોષણ કટીબંધ માં આવેલ દેશ છે. 3. શીત કટીબંધ -અહીં, સૂર્ય ના કિરણો નહિવત પડે માટે ખૂબ ઠંડી હોય અને તાપમાન ખૂબ નીચું હોય. પૃથ્વી ના બન્ને ધ્રુવો શીત કટી બંધ છે. 2. ગોળાર્ધ ઉત્તર ગોળાર્ધ દક્ષિણ ગોળાર્ધ. 5⃣ .ભારત ના 28 રાજ્યો અને 8 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો અને એની રાજધાનીઓ. 28 રાજ્ય રાજ્ય રાજધાની પંજાબ ચંદીગઢ રાજસ્થાન જયપુર ગુજરાત. ગાંધીનગર મહારાષ્ટ્ર મુંબઈ ગોવા. પણજી કર્ણાટક. બેંગલુરુ (બેંગ્લોર) કેરળ. થિરૂવંતમપુરમ તમિલનાડુ. ચેન્નાઈ આંધ્રપ્રદેશ. અમરાવતી તેલંગાણા. હૈદરાબાદ ઓડીસા. ભુવનેશ્વર પશ્ચિમ બંગાળ કોલકત્તા (કલકત્તા) સિક્કિમ ગેંગટોક બિહાર. પટના ઉત્તર પ્રદેશ. લખનવ ઉતરાખંડ. દહેરાદૂન હિમાચલ પ્રદેશ. સિમલા હરિયાણા. ચંદીગઢ મધ્યપ્રદેશ. ભોપાલ છત્તીસગઢ. રાયપુર ઝારખંડ. રાંચી અરુણાચલ પ્રદેશ. ઇટાનગર અસમ. દિસપુર મિઝોરમ. આઈઝોલ મેઘાલય. શિલોંન્ગ ત્રિપુરા. અગરતલા નાગાલેન્ડ. કોહીમા મણિપુર. ઈમ્ફાલ 8 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ(UT) કેન્દ્ર શાસિતપ્રદેશ. રાજધાની જમ્મુ અને કશ્મીર- જમ્મુ (શિયાળુ) શ્રીનગર (ઉનાળુ) લદાખ. - લેહ ચંદીગઢ-. ચંદીગઢ દિલ્હી.- દિલ્હી ( દિલ્હી એ રાષ્ટ્રીય રાજધાની ક્ષેત્ર છે) દિવ , દમણ અને દાદર નગર હવેલી - દમણ પુડુચેરી (પોન્ડીચેરી) - પુડુચેરી લક્ષદીપ ટાપુ સમૂહ. - કરરાવતી અંદમાન નિકોબાર. - પોર્ટ બ્લેર. 6⃣. દિશા અને ખૂણા ચાર દિશા અને ચાર ખૂણા છે. ઉત્તર વાયવ્ય | ઈશાન | પશ્ચિમ --------|----------- પૂર્વ | નૈઋત્ય | અગ્નિ દક્ષિણ 7⃣.વાતાવરણ માં વાયુપ્રમાણ વાયુ. પ્રમાણ ( ટકા માં) નાઇટ્રોજન. 78. 03 % ઓક્સિજન. 20.99 % ઓર્ગોન. 0.94 % કાર્બન ડાયોક્સાઇડ. 0.03 % અન્ય વાયુ. 0.01 % 8⃣. મહત્વ ના આરોગ્ય દિવસો 30 જાન્યુઆરી. વિશ્વ રક્તપિત્ત દિવસ 4 ફેબ્રુઆરી. વિશ્વ કેન્સર દિવસ 8 માર્ચ. વિશ્વ મહિલા દિવસ 24 માર્ચ. વિશ્વ ક્ષય નિવારણ દિવસ 7 એપ્રિલ. વિશ્વ આરોગ્ય દિવસ 25 એપ્રિલ. વિશ્વ મલેરિયા દિવસ 31 મે વિશ્વ તમાકુ વિરોધી દિવસ 5 જૂન. વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ 14 જૂન. વિશ્વ રક્તદાન દિવસ 21 જૂન. વિશ્વ યોગ દિવસ 11 જુલાઈ. વિશ્વ વસ્તી દિવસ 29 સપ્ટેમ્બર. વિશ્વ હૃદય દિવસ 1 ડિસેમ્બર વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ 3 ડિસેમ્બર. વિશ્વ વિકલાંગ દિવસ 10 ડિસેમ્બર. વિશ્વ માનવ અધિકારદિવસ 9⃣ સાલવારી / કેલેન્ડર / ઋતુઓ ખ્રિસ્તી ધર્મ ના સ્થાપક ઈસુ ખ્રિસ્ત નો જન્મ ને દુનિયા માં કાળ ગણના સાથે જોડાયેલ છે. આપણે ઇસવીસન કહીએ છે એટલે ઈસુ ના જન્મ પછી ના વર્ષ ( A.D- ANNO DOMINI ) અને ઇસવિસન પૂર્વે એટલે ઈસુ ના જન્મ પહેલાં ના વર્ષો. ( B.C - Before christ) ઇસવિસન - A.D -ANNO DOMINI - C.E - COMMON ERA (સામાન્ય કે સામાન્ય યુગ) ઇસવીસન પૂર્વે - B.C - BEFORE CHRIST B.C.E - BEFORE COMMON ERA (સામાન્ય કે સાધારણ યુગ પૂર્વે) ➡️ કેલેન્ડર ભારત માં વિક્રમ સવંત, શક સવંત અને ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડર નો ઉપયોગ થાય છે. ➡️ ગુજરાતી મહિનાઓ નીચે મુજબ છે: ભારત માં વિક્રમ સવંત, શક સવંત અને ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડર નો ઉપયોગ થાય છે. વિક્રમ સંવત ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડર ૧ કારતક જાન્યુઆરી ૨ માગશર ફેબ્રુઆરી ૩ પોષ માર્ચ ૪ મહા એપ્રિલ ૫ ફાગણ મે ૬ ચૈત્ર જૂન ૭ વૈશાખ જુલાઇ ૮ જેઠ ઓગસ્ટ ૯ અષાઢ સપ્ટેમ્બર ૧૦ શ્રાવણ ઓક્ટોબર ૧૧ ભાદરવો નવેમ્બર ૧૨ આસો ડિસેમ્બર ➡️ ઋતુઓ પ્રાચીન સાહીત્ય પ્રમાણે ભારતમાં વસંત, ગ્રીષ્મ, વર્ષા, શરદ, શીશીર અને હેમંત એમ છ અલગ અલગ ઋતુઓના વર્ણન મળે છે. જેને ભારતીય પંચાગ મુજબના મહીનાઓ સાથે આ રીતે સાંકળી શકાય. શિશિર હેમંત વસંત ગ્રીષ્મ વર્ષા શરદ ⏭️શિયાળો - 1 શિશિર. શીશીર--કારતકઅનેમાગશર --ઠંડીના દિવસો 2. હેમંત -પોષ અને મહા- વહેલી સવારે ધુમ્મસ ⏭️ઉનાળો 1. વસંત- ફાગણ અને ચૈત્ર મહિનો ,- સપુષ્પ વનસ્પતિને પુષ્પ આવે અને ગરમી વધતી જાય 2. ગ્રીષ્મ - વૈશાખ અને જેઠ મહિનો - ગરમી ચરમસીમાએ પહોચે અને જેઠ મહીનાથી હવામાં ભેજનું પ્રમાણ થોડુ વધે ⏭️ચોમાસુ. 1. વર્ષા --અષાઠ અને શ્રાવણ- વરસાદના મુખ્ય મહિના 2. શરદ -ભાદરવો અને આસો- વરસાદ વિહિન પણ વાદળછાયા ભેજવાળા દિવસો આસોના અંત સુધીમાં મોડી રાત્રે ગુલાબી ઠંડીની અસર વર્તાય